Vanuit zijn adagium “jouw afvalstof is mijn grondstof” kijkt hij met een bedrijfsmatige bril naar nieuwe kansen. 

Het hoogheemraadschap Delfland is een van de vier waterschappen in de energieregio. Wat is volgens jou het belang van het waterschap Delfland in de regionale energiestrategie?

“Als Delfland zijn wij gebaat bij een goed functionerende energielevering. Onze energiebehoefte is 500 TeraJoule. We hebben in Delfland vier rioolwaterzuiveringsinstallaties, waaronder de allergrootste in Nederland, gelegen in de Harnaschpolder, net buiten Den Haag en Delft. Deze installaties verbruiken met elkaar gewoon heel veel energie. En bij de flinke regenval wordt er nog meer energie gevraagd om al het overtollige water weg te pompen.”

En wat is jullie inzet als hoogheemraadschap?

Opgewekt: “Ik steek mijn hand er bijna voor in het vuur, maar volgend jaar zijn wij helemaal energieneutraal. Dat is een enorme opgave geweest. Daarin sta ik ook op de schouders van mijn voorgangers, die een aantal zaken in gang hebben gezet. Het streven is om in 2035 klimaatneutraal te zijn, al staan we daar nog echt aan het begin. Volgend jaar maken we hiervoor de strategie en de uitvoeringsagenda. Maar we zijn heel tevreden wanneer we volgend jaar “energieneutraal” kunnen afvinken. Wat blijft dan over? Klimaatneutraliteit en energiereductie."

Wat doen jullie daar voor?

“Op de grootste afvalwaterzuivering van de Benelux hebben we dit jaar een enorme stap gemaakt. In plaats van buisbeluchting hebben we plaatbeluchting aangebracht voor onze bezinktanks. Dit scheelt enorm in het energieverbruik. De netcongestie heeft zich circa 5 jaar gelden geopenbaard in het Amsterdamse havengebied. Inmiddels krijgen we bijna heel het land met dit fenomeen te maken. Een van de beheersmaatregelen is energiereductie, maar denk voornamelijk aan het verzwaren van de infrastructuur van het net.”

“We willen écht vermijden dat nieuwe initiatieven straks in de rij moeten staan om überhaupt aangesloten te kunnen worden. Kijk bijvoorbeeld naar de enorme wachttijden in Brabant, ook voor een drinkwaterbedrijf aldaar. Hoewel je als maatschappelijk van groot belang zijnde organisatie voor in de wachtrij staat, sta je nog steeds in de rij. De wachttijd is zes jaar zo heb ik begrepen.”

Wat is volgens jou een goede regionale energiestrategie?

"Een goede strategie begint met een integrale blik. Hoe kunnen wij de maatschappij iets bieden? Een voorbeeld hiervan is de effluentleiding tussen de Harnaschpolder en de waterzuivering Houtrust in Scheveningen. Deze leiding transporteert gezuiverd water door Den Haag dat relatief warm is en rechtstreeks naar zee stroomt. Hoe geweldig zou het zijn als we warmte beschikbaar kunnen stellen aan bijvoorbeeld de gemeente Den Haag?

Dit is echter geen eenvoudige opgave. We zijn geen commercieel bedrijf en bovendien heeft de belastingbetaler hier al eerder voor betaald.  We staan open voor samenwerking

Een ander voorbeeld is zwembad De Blinkerd in Den Haag. Dit zwembad wordt grotendeels verwarmd met riothermie, een techniek waarbij warmte uit rioolwater wordt teruggewonnen. Op die manier laten we zien hoe we innovatief kunnen bijdragen aan duurzame oplossingen in de stad.

Hebben we voldoende informatie over deze toepassingen met elkaar gedeeld? Een goede energiestrategie draait om samenwerking en wisselwerking: elkaar helpen vanuit het idee dat voor jouw probleem wellicht mijn oplossing ligt. Kan jouw afvalstof mijn grondstof worden?”

Wat zijn jouw aandachtsgebieden in de RES?

“Opschalen. De toepassing van winnen van warmte uit afvalwater staat bij ons nog in de kinderschoenen. Vanuit de AWZI Harnaschpolder wordt nu warmte gewonnen voor 1.600 woningen en 30.000 vierkante meter aan bedrijfsruimtes in Midden-Delfland. Dit willen we uitbreiden. Hierover ben ik in overleg met wethouder Kapteijns (gemeente Den Haag) en met wethouder Kegel (Vlaardingen). We willen in Vlaardingen een nieuwe zuivering bouwen, die rekening houdt met de bevolkingsgroei van morgen en met de extra zuiveringseisen vanuit Brussel. Deze zuivering kan aan veel huishoudens warmte gaan leveren. Daarover zijn we in gesprek met Vlaardingen.”

Wat zijn je aandachtspunten voor samenwerking? 

“Zet projecten in de etalage en zorg voor een uitwisseling van best practices. Neem dan ook gemeenteraden mee en vertel het echte verhaal. Want dit is geen makkelijke opgave. Nodig bestuursleden uit aan tafel en zorg voor inspiratie, zodat we elkaar kunnen ondersteunen bij lokale plannen. In die plannen moet je partijen vroegtijdig meenemen, ook binnen je eigen organisatie. En vergeet de omgevingsdiensten niet, want zij mogen er later wat van vinden. 

Voor mij is het draaien van projecten te vergelijken met topsport. Zo kijk ik ook naar de energietransitie: met een realistische en doelgerichte blik. Op dit moment hebben we te maken met de nodige tegenvallers. Denk bijvoorbeeld aan nieuwe normen voor windturbines, die je wellicht niet op het netvlies had toen het project begon. Of aan veranderende onbalanskosten voor zonneparken.

Deze factoren moet je meenemen in de berekening van doorlooptijden, terwijl een bestuurder vaak maar een horizon van vier jaar heeft. Dat maakt het des te belangrijker om projecten vanuit een langetermijnvisie te benaderen. Dit vraagt niet alleen om slimme planning, maar ook om het creëren van breed draagvlak.”

Misschien moeten we slimmer omgaan met de beschikbare subsidies. Hebben alle mogelijkheden verkend? Haal er een partij bij die kennis van zaken een beroep doet alle mogelijke subsidies. En klop op het juiste moment aan bij Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Dat kan een oplossing zijn voor ontbrekende puzzelstukjes.”

Hiervoor heb je je sporen verdiend in het bedrijfsleven. Wat is het verschil het bedrijfsleven?

Het grote verschil zit in de kosten-baten versus maatschappelijk rendement. In het bedrijfsleven was de terugverdientijd 4 jaar. Investeringen in de energietransitie verdien je niet in vier jaar terug. Wel zijn de investeringen maatschappelijk uiterst relevant, noodzakelijk zelfs. Wij doen op dit moment CO₂ vervloeiing op onze zuivering in Houtrust. Een prachtig project waarvoor mensen uit het buitenland kijken hoe we dat doen. Maar we verdienen er geen geld mee. Het gaat mij niet om een winstoogmerk, maar wel om de stijgende kosten te dempen.

Ons zuiveringsslib laten we op dit moment in Dordrecht bij HVC verbranden. De warmte gaat daar het warmtenet in van Dordrecht en van Sliedrecht. Maar van wat je over houdt, fosfor, kun je weer kunstmest maken. En nogmaals, het gaat mij niet om winst, maar om maatschappelijke meerwaarde. Kijk eens wat wij te bieden hebben. Voor kunstmest hoef je niet naar China. Denk en doe circulair, in de eigen regio of land. Het zijn kansen waar we niet snel aan denken, maar voor de toekomst relevant is en wat vandaag om actie vraagt. Soms moet je daarbij verder kijken dan je eigen waterschap of gemeentegrens en organisatie.

Wat is er nodig om de energietransitie te versnellen?

"Na enige aarzeling: 'Dat vraagt om meer coördinatie vanuit de provincie. We hebben afspraken gemaakt en een aantal zoekgebieden voor wind vastgesteld in de RES 1.0. Maar wind blijft een complex en gevoelig onderwerp. Als er nieuwe inzichten zijn, moet je die erkennen: het kan, of het kan niet. En als iets niet kan, dan moet je actief op zoek naar andere mogelijkheden. In mijn optiek kan de provincie een grotere rol spelen in het begeleiden van deze processen.

Een voorbeeld is de situatie rond de wijk Bleizo, waar windturbines een delicate kwestie zijn. Maar welke alternatieven zijn er? In mijn ogen zijn er genoeg voorbeelden die laten zien dat oplossingen wél mogelijk zijn. Kijk naar de superaccu bij de Van Nelle Fabriek of de snelle komst van de LNG-fabriek in Delfzijl door de Nord Stream-situatie. Laatstgenoemd project kende een snelle doorlooptijd qua vergunningverstrekking. Laten we dus slimmer kijken naar alternatieven en de provincie een stevigere rol geven. Zo kunnen we de energietransitie écht versnellen.

Wanneer ben jij tevreden aan het eind van 2025?

"Ik ben tevreden als we een duidelijk beeld hebben van wat twee van de vier zuiveringen aan warmte kunnen bijdragen aan de Regionale Energiestrategie. Het is mooi dat ik nu weet wat de warmtepotentie van die zuiveringen is. Ondertussen hebben we ook zwembad De Blinkerd geopend, wat ik graag zie als een inspiratiebron voor andere projecten.

Het is belangrijk om lessen uit dit soort initiatieven te delen, zodat we als waterschappen nog beter samenwerken. Stel vragen zoals: 'Heb jij ook warm rioolwater beschikbaar voor mij? Hoe is dat project hier aangepakt?' Zo hoeven we niet telkens opnieuw het wiel uit te vinden. Laat de successen zien, zet ze in de spotlights! Laat anderen binnen en buiten de RES – en ook de media – nieuwsgierig worden: 'Hoe werkt dat precies? Welke subsidie heb je hiervoor gebruikt? Waar zijn jullie tegenaan gelopen?'

Door kennis en ervaringen te delen, kunnen we succesvolle projecten sneller dupliceren of aanpassen. Dat is uiteindelijk het doel: leren van elkaar en het proces blijven versnellen."

Heb jij daarin nog iets van anderen nodig binnen RES verband?

"Voor dit project hebben we echt de 'buy-in' van de gemeente nodig. We hebben warmte, maar geen warmtenet of aansluiting naar de waterzuivering. Dit vraagt om duidelijke besluitvorming.

We zijn nu aan het verkennen wat mogelijk is: hoe maken we van 1.600 woningen en 30.000 vierkante meter een grote stap? Wat zijn de risico's voor de zuivering en de gemeente? Het doel is om samen een proces in te gaan waarin we elkaar vasthouden en dat warmtenet ontwikkelen, met warmte uit de zuivering als een van de bronnen.

Dit is een langdurig traject, niet iets dat je in een paar jaar oplost. Daarom is coördinatie bijvoorbeeld vanuit de provincie cruciaal, zeker bij grensoverschrijdende projecten. Kijk naar 'WarmtelinQ', waar de provincie, gemeenten en andere partijen succesvol samenwerkten. Die samenwerking en vastgelegde afspraken hebben we nodig om deze potentie te verzilveren.”